สัตยาธิษฐาน อดีต ทด(ยุกต์ ส่งไพศาล)นั่งรอคุณณพ(โกสินทร์ ราชกรม)ทั้งคืน กว่าคุณณพจะกลับก็รุ่งเช้า ทำให้รู้ว่า นิ่มกลับมาแล้ว คุณณพเล่าให้ทดฟังว่า มีการประชุมว่าด้วยเรื่องพระราชบัญญัติ พิกัดเกษียณอายุลูกทาสลูกไท ทดเข้าใจว่า มันคือการตั้งอายุลูกทาสที่จะปลดเป็นไท คุณณพเห็นดีด้วย แต่ยังมีเสนาบดีอีกหลายฝ่ายที่คัดค้าน ที่สำคัญพ่อของนพและนิ่ม(เดียร์น่า ฟลีโป)คัดค้านเป็นที่สุด วันนี้พิศทำสำรับขึ้นเรือนช้าเพราะป่วย คุณพระโกรธสั่งให้ชดเอาตัวพิศไปโบย แย้มสงสารพิศที่อายุก็มากแล้ว สุดท้ายนิ่มลงจากเรือนมาช่วยพิศ เธออาสาโบยพิศอย่างเบามือด้วยตนเอง แล้วบอกให้ทุกคนจบเรื่องเสีย ชดกับชิดแค้นใจมากคืนนั้นนิ่มไปนั่งเล่นที่ศาลาท่าน้ำ เธอปีนขึ้นไปเก็บเด็กจำปี ทดเห็นเข้าจึงเข้าไปช่วย เก็บดอกจำปีให้ทดบอกขอโทษ ที่เป็นต้นเหตุให้นิ่มต้องจากบ้านไป นิ่มบอกยังโกรธอยู่ แต่ก็ได้ลงหวายเป็นการลงโทษแล้ว และยอมรับว่าการเข้าไปอยู่ในวัง คือสิ่งที่ทำให้ชีวิตของเธอดีขึ้นจริง ๆ ทั้งสองได้พูดคุยกัน ต่างก็รู้ว่ามีความรู้สึกดี ๆ ให้กันอย่างไม่เคยเปลี่ยนแปลง ชิดหาเรื่องแย้มในครัว ทดทนไม่ไหว เข้าช่วยแย้ม จึงเกิดเรื่องชกต่อยกับชิด พอดีคุณนิ่มมาที่เรือนครัว จึงเห็นเหตุการณ์พอดี มั่นบอกว่า ทดกับแย้มเป็นพ่อและแม่ นิ่มแปลกใจกับสิ่งที่ได้รับรู้ ทดอึ้งพูดไม่ออก ไม่รู้จะอธิบายได้อย่างไร นิ่มเดินไปที่เรือนของตาสมต่อ ตาสมเห็นสายตาที่นิ่ม และทดมองซึ่งกันและกัน สมเตือนสติ ให้รู้ว่าทดนั้นเป็นใคร อย่าได้หมายปองในตัวของนิ่ม ไม่ว่านิ่ม จะรู้ความจริงหรือไม่ ว่าทด ไม่ใช่พ่อของมั่น พ่อพันหรือหลวงมนูญวงศา ลูกชายท่านสมุหนายก ที่เกษียณแล้ว มาหาคุณพระที่เรือน พูดคุยเรื่องที่ไม่เห็นด้วยที่จะมีการเลิกทาส