นักออกแบบตั้งคำถาม โลโก้ร้าน 'ปังชา' เหมือนปฏิทินสุรายี่ห้อหนึ่งหรือไม่?

เป็นประเด็นขึ้นมาอีก ล่าสุดผู้ออกแบบชุดและท่าทางนางแบบของปฏิทินสุรายี่ห้อหนึ่ง ตั้งคำถามถึง โลโก้ร้าน "ปังชา" ที่มีความคล้ายกับท่าของนางแบบของปฏิทินหรือไม่ ชี้เหมือนตั้งแต่ท่าทาง "ผายมือโรยข้าวเปลือก" ให้สังคมตัดสินเอง



ผู้ใช้เฟซบุ๊ก พีรมณฑ์ ชมธวัช เขียนข้อความว่า "ก่อนจะไปไล่ฟ้องลิขสิทธิ์คนอื่น หันมาดูรูปโลโก้ สินค้าร้านตัวเองก่อนมั้ย ภาพวาดลายเส้นหญิงชุดไทยนั่งพับเพียบ เกล้าผมมวยพันอก ทัดดอกไม้ ใส่สร้อยคอ ยื่นมือขวาเหยียดยาว นั้นน่ะ คิดเองเหรอ หรือเอาแบบจากที่ไหน มาวาด ?

ภาพนี้ จาก ปฏิทินสุราชื่อดัง (รีเจนซี่) 2550 ผลงานออกแบบชุดไทย และ การจัดวางลีลาท่าทาง โดยผมเอง"



ทีมข่าวคุณชญตร์ได้พูดคุยกับคุณบิ๊ก พีรมณฑ์ ชมธวัช เจ้าของอาภรณ์งามสตูดิโอ ซึ่งเป็นผู้ออกเครื่องแต่งกาย และท่าทางของนางแบบ ระบุถึงสาเหตุที่โพสต์ เนื่องจากเห็นรูปในข่าว เป็นรูปวาดลายเส้นหญิง ชุดไทย จึงทำให้นึกถึงงานของตนเองที่เป็นภาพถ่ายในปฏิทินของสุราชื่อดังเมื่อปี 2550 เลยรีบย้อนไปดูผลงานเก่าที่เคยทำ ซึ่งก็มีลักษณะคล้ายคลึงมาก จึงโพสต์เพื่อตั้งคำถามกลับว่าคิดว่ามีความคล้าย หรือเหมือนหรือไม่ หรือดูผลงานเป็นต้นแบบหรือไม่

-ย้อนกลับไป ตอนภาพปฏิทินปี 2550 คุณบิ๊กเป็นผู้ออกแบบเครื่องแต่งกายชุดไทย และเป็นผู้ออกแบบกำกับลีลาของนางแบบ หรือ choreographer ทั้งหมด เพราะฉะนั้นทั้งชุด เครื่องประดับ ทรงผม เป็นความคิดของตนทั้งหมด การติดดอกไม้ ใส่สร้อย เครื่องประดับ เสื้อผ้า ตลอดจนการจัดวางท่าทางของนางแบบว่าจะต้องวางมือแบบไหน มือขวามือซ้ายวางอย่างไร เป็นท่าทางที่ออกแบบให้กับนางแบบทั้งหมด ซึ่งภาพปฏิทินปี 50 เป็นภาพนางแบบ "ผายมือโรยข้าวเปลือก"



ทีมข่าว ได้เปิดภาพโลโก้ที่ติดบนผลิตภัณฑ์ขวดแก้วให้คุณบิ๊กดู เจ้าตัวยอมรับว่า ลายเส้นสีขาวที่วาดตรงผลิตภัณฑ์ของร้าน มีความคล้ายมาก ในเชิงรูปทรง เครื่องแต่งกาย เครื่องประดับ ทรงผม ท่าทางแม้กระทั่งแจกันปักดอกรักที่เป็นก้านๆ กระบุงใส่ข้าว ตลอดจนท่าโรยข้าวเปลือกที่ดูคล้ายกับ ภาพลายเส้นขาวที่จับถ้วยขนม ซึ่งจะเห็นว่าอุปกรณ์ประกอบภาพ ก็ตรงกันเกือบหมด ยกเว้นเป็นการกลับด้านขวาเป็นซ้าย - ซ้ายเป็นขวา



ส่วนตัวโลโก้เครื่องหมายการค้า รวมถึงภาพวาดลงสี ก็ยังมีท่าทางคล้าย แต่สร้อยคอไม่เหมือน สีเสื้อผ้าไม่เหมือน แต่ทรงผม mood and tone และองศา มันก็ทำให้ชวนคิดได้ว่ามาจากต้นฉบับอันเดียวกันหรือไม่



ทั้งนี้ผลงานของตนเป็นงานถ่ายภาพไม่ได้มีการจดลิขสิทธิ์ เป็นการเผยแพร่ภาพถ่าย เพื่อเผยแพร่วัฒนธรรม ตามความตั้งใจของบริษัทที่ตั้งใจส่งเสริมศิลปะวัฒนธรรมไทย ให้เผยแพร่คนรุ่นใหม่ได้ซาบซึ้ง รักและหวงแหนในสมบัติของชาติ ไม่ได้หวังในเชิงพาณิชย์ ซึ่งหากใครนำไปใช้เป็นแรงบันดาลใจ มันก็เป็นการต่อยอดที่ดี แต่ต้องอยู่บนขอบเขตของการไม่ถูกนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์ และถูกนำไปใช้ในเชิงกฎหมายอะไรบางอย่าง ที่สร้างความเดือดร้อนให้คนอื่นต่อ ตนว่ามันก็ไม่แฟร์

-จึงอยากจะสอบถามนักกฎหมาย นักวิชาการ ให้ออกมาให้ความรู้ว่าในการที่จะนำภาพถ่ายบุคคล ไปสู่การใช้เป็นลายเส้น ลายการ์ตูน ทางกฎหมายมีลิขสิทธิ์ คุ้มครองศิลปิน ผู้สร้าง ช่างถ่ายภาพ คนออกแบบเสื้อผ้ามากน้อยแค่ไหน สามารถฟ้องร้องได้หรือฟ้องร้องไม่ได้ ผิดกฎหมายหรือไม่ อยากให้กรณีนี้เป็นกรณีศึกษา เป็นบรรทัดฐาน จะได้เป็นประโยชน์ต่อศิลปิน และคุ้มครองสิทธิของศิลปิน



ซึ่งหากมีการกล่าวอ้างว่า เป็นภาพวาดนางในวรรณคดีทุกคนล้วนมีต้นแบบ หากอ้างแบบนี้ก็แล้วแต่ สามารถอ้างโดยกว้างๆ แต่อยากให้ดูจำนวนความเหมือน ความคล้ายความตรงกัน ซึ่งอาจจะไม่ผิดทางกฏหมาย แต่ก็อยากให้สังคมลองพิจารณาดู ทุกคนล้วนมี reference แต่จะถูกตัดแปลงเปลี่ยนแปลงไปกี่เปอร์เซ็นต์ แต่มันก็ไม่ควรที่จะก็อป 100% มันควรจะสร้างแรงบันดาลใจให้เกิดสิ่งใหม่ ต่อยอดเป็นสิ่งที่ดี แต่ถ้าเป็นการดราฟเส้น มาซื่อๆ มันก็พิจารณากันว่ามันก็ไม่ได้ต่อยอดอะไร



ส่วนทางตัวแทนร้านระบุว่าต้องไปตรวจสอบก่อนนั้น ส่วนตัวมองมา บางทีเจ้าของร้านอาจจะไม่รู้ เพราะไปจ้างคนวาดรูป แต่ไม่ได้ถามวาดรูป ว่าเอาตัวอย่างมาจากไหน ยืนยันว่าไม่ได้กล่าวหาตัวเจ้าของร้าน แต่อยากให้หาบรรทัดฐานว่าจะใช้อะไร ต้องตรวจสอบให้ดี เอาอะไรมาเป็นแรงบันดาลใจหรือเรฟเฟอร์เร้นซ์ต้องตรวจสอบให้ดี ว่าเอามาใช้แค่ไหน ดัดแปลง ต่อยอดให้มันไม่ซ้ำหรือเปล่า อยากให้เคารพซึ่งกันและกันในการสร้างผลงาน ส่วนการดำเนินการทางคดีนั้น สำหรับตนเป็นการตั้งคำถามมากกว่า อยากให้เป็นกรณีศึกษา ส่วนในทางกฎหมายต้องปล่อยให้เจ้าของผลิตภัณฑ์ เป็นผู้พิจารณา เพราะตนเอง ไม่ใช่เจ้าของผลิตภัณฑ์



ขณะที่พี่หนุ่มกรรชัย ถามถึงที่มาของภาพโลโก้ที่เป็นรูปผู้หญิง ว่าเอามาจากที่ไหน คุณแก้มระบุว่าได้จ้างน้องคนหนึ่ง ให้วาดลายเส้นขึ้นมา เป็นภาพลายเส้น ว่าเราอยากได้เป็นชุดไทย น้องก็แกะลายเส้น แต่น้องก็อาจจะไปเลียนแบบจากภาพไหน ตนเองต้องขอไปสอบถามน้องอีกที



ทางคุณหมวย จึงได้อ่านโพสต์ข้อความที่คุณบิ๊กได้ระบุใน Facebook ให้ฟัง ทางคุณแก้มก็ไม่ได้ตอบอะไร ก่อนบอกว่า ขอตรวจสอบเจ้าหน้าที่ก่อน และกล่าวว่า ใครมีความรู้แจ้งแก้มหน่อยได้ไหม เพราะว่าอันนี้วาดจากลายเส้น แต่ว่าคนที่จ้างวาดภาพมา ไม่รู้ว่าเอาภาพมาจากที่ไหน เพียงแต่บอกว่าต้องการเป็นชุดไทย ก่อนกล่าวต้องขอโทษค่ะ

รับชมทางยูทูบที่ : https://youtu.be/IjAzQM6q4SQ