"ขาณุโมเดล" ชี้ทางรอดชาวนา เดินหน้าสู่เกษตรอินทรีย์ สู้ราคาข้าวตกต่ำ

ชาวนากลุ่มขาณุโมเดล จ.กำแพงเพชร ชี้ทางรอดชาวนาทั้งเลือกข้าวพันธุ์ดี รวมกลุ่มทำแปลงใหญ่ และแปรรูปขายเองด้วย ทำให้นาข้้าว 2 หมื่นไร่ ถูกจองทั้งหมด เดินหน้าสู่อินทรีย์เพื่อลดต้นทุนการผลิต เพื่อสู้ราคาข้าวตกต่ำ

ชาวนาที่อำเภอขาณุวรลักษบุรี จ.กำแพงเพชร รวมตัวกันปลูกข้าวเป็นเกษตรแปลงใหญ่ และคัดเลือกข้าวพันธุ์ดีจากกรมการข้าวไปปลูก จนได้ผลผลิตดี และยังทำข้อตกลงกับโรงสีเพื่อรับซื้ออย่างเป็นธรรม ขณะเดียวกัน ก็แปรรูปเป็นข้าวสารขายเอง สร้างการต่อรองราคากับโรงสี และพยุงราคาข้าวของกลุ่มตัวเองได้

โดยใช้รถกระบะบรรทุกข้าวสารมาจาก จ.กำแพงเพชร ส่งให้เครือข่ายย่านลาดกระบัง กรุงเทพฯ เพื่อนำไปกระจายขายให้ร้านค้าข้าวแกง และเครือข่ายให้กลุ่มผู้บริโภคที่ติดต่อผ่านออนไลน์ และเพื่อนฝูง ซึ่งที่ต้องใช้วิธีแบบนี้ เพราะนี่เป็นข้าวตระกูลพื้นนุ่มของชาวนากลุ่มขาณุโมเดล จ.กำแพงเพชร ที่รวมกลุ่มทำนากว่า 2 หมื่นไร่ แต่ขายข้าวได้ทั้งหมด ปีที่แล้วข้าวขายได้ตันละ 8,000 บาท ปีนี้ราคาต่ำกว่า แต่ก็ยังได้เฉลี่ยตันละ 7,000 บาท

นายฉัตรชัย มาฉาย ประธานกลุ่มเกษตกร GAP อำเภอขาณุวรลักษบุรี และเจ้าของแนวคิดขาณุโมเดล ยอมรับว่าหนทางหนึ่งที่จะทำให้อาชีพปลูกข้าวของขาวนาอยู่รอด คือการวางแผนปลูก ใช้การตลาดเป็นหลัก ไปจนถึงแปรรูปขายเอง โดยยึดความเป็นธรรมต่อผู้บริโภคด้วย

โดยจุดเปลี่ยนสำคัญของกลุ่มนี้คือ การเลือกพันธุ์ข้าวที่เหมาะกับพื้นที่ แม้ใช้เวลาประมาณ 120 วัน แต่ก็ได้คุณภาพเมล็ดข้าวที่ดี เทียบเท่าข้าวหอมมะลิ

หนึ่งในลูกค้าที่นำข้าวของกลุ่มขาณุโมเดล ไปส่งจำหน่ายให้ผู้บริโภคในกลุ่มเทพฯใช้เห็นว่ามีผู้บริโภคอีกไม่น้อยที่พร้อมจะซื้อข้าวราคาเป็นธรรมต่อชาวนา แต่มักมีวิธีการเลือกที่เจาะจงหรือหาเอกลักษณ์ของการผลิต โดยการเป็นอินทรีย์ นี่อาจจะเป็นช่องทางสำคัญให้ชาวนานำไปต่อยอดวางแผนการปลูกได้

การเลือกพันธ์ข้าวที่ดี เป็นหนึ่งในแนวทาง นายสายยนต์ บุญนพล ชาวนา อ.เสาไห้ จ.สระบุรี ยึดถือมาตลอด ปีนี้/นางสายยนต์ ปลูกข้าวพันธ์ กข.31 บนที่นา 40 ไร่ ขณะเดียวกัน พันธ์ข้าวที่นางสายยนต์เลือก ก็ดูแลง่าย ทนต่อโรค ทำให้โรงสีใกล้บ้านรับซื้อกิโลกรัมละ 6.80 หรือตันละ 6,800 บาท

ทั้งนี้ แม้การทำพื้นน้อยและทำเองในครอบครัว จะช่วยประหยัดต้นทุนแรงงานได้มาก แต่นางสายยนต์ก็ยังเชื่อว่าสายพันธุ์ข้าวที่ถูกคัดเลือกอย่างดี มีผลสำคัญต่อการดูแลตลอดช่วงเก็บเกี่ยว เพราะนอกจากจะลดต้นทุนแล้ว ยังให้ผลผลิตได้ดี มีโอกาสที่เมื่อขายได้ในราคาไม่ขาดทุน