ผลกระทบจากเขื่อนแม่น้ำโขง ทำ 'ต้นไค้น้ำ' ล้มตายเป็นปีที่ 3 ติดต่อกัน

เป็นปีที่ 3 ติดต่อกันแล้ว ที่ทีมข่าวลงพื้นที่สำรวจปรากฎการณ์ลำน้ำโขงในหลายจังหวัดภาคอีสาน หลังการเกิดขึ้นของเขื่อนในแม่น้ำโขง ซึ่งผู้คนตลอดลำน้ำต่างระบุว่าได้รับผลกระทบชัดเจน จากระบบนิเวศนที่เปลี่ยนไป หนึ่งในนั้นคือตำบลหาดคำภีร์ อำเภอปากชม จังหวัดเลย ที่รถอีแต๊กของชาวบ้าน พาทีมข่าวไปถึงใจกลางแม่น้ำโขงได้

การแห้งตายของไก หรือเทา สาหร่ายน้ำจืดที่ผู้คนนำมาปรุงอาหารได้ เป็นหนึ่งปรากฎการณ์ผลกระทบ ปกติพืชชนิดนี้จะยุบตัวไปพร้อมกับน้ำโขงไม่ว่าจะเพิ่มหรือลด แต่การที่ไก หรือเทาตกค้างจำนวนมาก บ่งบอกถึงการลดลงฉับพลัน ทิ้งให้ไก ซึ่งเป็นเส้นใยตกค้างบนโขดหินหรือยอดพุ่มไม้ และแห้งตายไปในที่สุด

ประสบการณ์ความเป็นลูกน้ำโขงของอดีตผู้ใหญ่บ้านที่ตำบลหาดคำภีร์ บ่งบอกว่า น้ำที่เพิ่มหรือลดแบบฉับพลันไม่ใช่วิถีธรรมชาติ แต่มาจากเขื่อน ซึ่งส่งผลต่อการขยายพันธุ์ของปลาในแม่น้ำโขง ชาวประมงวัยชราของตำบลหาดคัมภีร์ 3 คนนี้ มานั่งรอวางเบ็ด และรอตักปลาตั้งแต่เช้า จนถึงช่วงเที่ยง มี 2 คน ที่ยังไม่ได้ปลาสักตัว และอีก 1 คน ได้ปลาตัวเล็กๆ ในตระกูลปลาเกล็ด มันไม่มากพอที่จะขาย แต่เพียงเท่านี้ก็ดีกว่าต้องไปซื้ออาหารตลาดนัดประจำตำบล

ปกติแล้วแอ่งลึก ในแม่น้ำ ซึ่งคนลุ่มน้ำโขงเรียกบุ่ง จะเป็นที่อยู่อาศัยของปลา มักมีพืชน้ำชนิดหนึ่งที่เรียกว่าต้นไค้ หรือไค้น้ำ ทำหน้าที่เหมือนต้นโกงกางในป่าชายเลน เป็นแหล่งเพาะพันธ์ และหลบภัยของปลา ตอนนี้แอ่งที่หาดคัมภีร์ ถูกเรียกว่าเป็นสุสานต้นไค้ จากการที่มันตายไปจำนวนมาก ความเสียหายของแหล่งเพาะพันธ์ปลาในจุดเดียวของลำน้ำโขง ไม่ได้ส่งผลกระทบต่อปลาและระบบนิเวศน์เฉพาะจุดเดียวกัน แต่ผลกระทบนี้เป็นลูกโซ่ที่ค่อยๆปรากฎชัดในแต่ละช่วง นี่ยังไม่นับการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศน์ในจุดอื่นๆที่มีอีกไม่น้อยตลอดลำนำโขง