3 นักเศรษฐศาสตร์ คว้าโนเบล สาขาเศรษฐศาสตร์ ช่วยอธิบายว่าทำไมบางชาติรวยขึ้น-บางชาติจน

ราชวิทยาลัยวิทยาศาสตร์สวีเดน ตัดสินใจมอบรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ ประจำปี 2024 ให้แก่ นักเศรษฐศาสตร์ชาวอเมริกัน 3 คน ได้แก่ ดารอน เอซโมกูล, ไซมอน จอห์นสัน และ เจมส์ โรบินสัน จากผลงานการศึกษาวิธีการก่อตัวของสถาบันต่าง ๆ และผลกระทบที่มันมีต่อความเจริญรุ่งเรืองของแต่ละประเทศ

นักเศรษฐศาสตร์ทั้ง 3 คน ได้แสดงให้เห็นความสำคัญของสถาบันทางสังคม ที่มีต่อความรุ่งเรืองของประเทศ และอธิบายว่า ทำไมสังคมที่มีหลักนิติธรรมย่ำแย่กับสถาบันทางสังคมที่ฉกฉวยประโยชน์จากประชาชน จะไม่ทำให้เกิดการเติบโต หรือเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้น

พวกเขาพบว่า ตอนที่ยุโรปตั้งอาณานิยมในพื้นที่ขนาดใหญ่ทั่วโลกนั้น สถาบันต่าง ๆ ในสังคมเหล่านั้น เปลี่ยนไปในรูปแบบต่าง ๆ กัน บางแห่งมุ่งเป้าฉกฉวยประโยชน์จากคนพื้นเมือง และเอาทรัพยากร เพื่อประโยชน์ของเจ้าอาณานิคม ขณะที่บางแห่ง เจ้าอาณานิคมวางรากฐานทางการเมือง และระบบเศรษฐกิจ อย่างครอบคลุม

การศึกษาของทั้ง 3 คน แสดงให้เห็นว่า หนึ่งในคำอธิบายเรื่องความแตกต่างของความเจริญรุ่งเรืองในแต่ละประเทศนั้น คือสถาบันทางสังคมที่เปิดขึ้นในยุคล่าอาณานิคม

โดยประเทศที่พัฒนาสถาบันต่าง ๆ อย่างครอบคลุม รักษานิติธรรมทางกฎหมาย และสิทธิ์ในทรัพย์สิน จะเจริญรุ่งเรืองขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป

ขณะที่ ประเทศพัฒนาสถาบันแบบบีบคั้น ซึ่งรีดเอาทรัพยากรจากประชาชนจำนวนมาก เพื่อประโยชน์ของคนกลุ่มน้อย จะมีการเติบโตทางเศรษฐกิจต่ำอย่างต่อเนื่อง