ชาวบ้านรักษาระบบนิเวศ “ห้วยเสนง” สายน้ำหล่อเลี้ยง เมืองสุรินทร์

ลำห้วยเสนง มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาพนมดงรัก ซึ่งเป็นเขตพื้นที่ภูเขาอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัดสุรินทร์ ติดต่อแนวเขตพรมแดนไทย-กัมพูชา ระยะทางจากต้นน้ำในอำเภอกาบเชิง ถึงปลายน้ำ อำเภอเมืองสุรินทร์ ตลอดระยะทางประมาณ 75 กิโลเมตรของลำน้ำสายนี้ มีชาวบ้านจากต้นน้ำถึงปลายน้ำ ในนามเครือข่ายอนุรักษ์และฟื้นฟูลุ่มน้ำห้วยเสนงจังหวัดสุรินทร์ ข่าว 3 มิติ ลงไปติดตามกิจกรรมของกลุ่มชาวบ้าน ที่พยายามรักษาระบบนิเวศลุ่มน้ำที่เป็นเสมือนสายเลือดหล่อเลี้ยงเมืองสุรินทร์

ก่อนเข้าฤดแล้งของทุกปี เครือข่ายอนุรักษ์และฟื้นฟูลุ่มน้ำห้วยเสนงจังหวัดสุรินทร์ จะร่วมกันจัดผ้าป่า เพื่อหาทุนสำหรับกิจกรรมในพื้นที่ของชุมชน ที่บ้านขวาว ตำบลตาเบา อำเภอปราสาท มีทุกฝ่ายมาร่วมกิจกรรมทั้งภาครัฐและเอกชน

ชาวบ้านขวาวในฐานะคนกลางน้ำลำห้วยเสนง ร่วมรักษาป่าชุมชน และลำห้วยสาขามาตั้งแต่บรรพบุรุษ โดยเงินที่ได้จากการทอดผ้าป่า ชาวบ้านจะมาแก้ปัญหาแหล่งน้ำสำหรับป่าชุมชน

ส่วนที่บ้านโคกเบง ตำบลแนงมุด อำเภอกาบเชิง พื้นที่ป่าต้นน้ำ ชาวบ้านจัดงานทอดผ้าป่าเพื่อหาทุนสร้างฝายและศูนย์เรียนรู้ ในป่าชุมชนโคกเบง-เขากบ

ทวิส แต้มงาม และเรือน เรืองกระจาย สองแกนนำที่ขับเคลื่อนเรื่องการรักษาป่าต้นน้ำห้วยเสนงเล่าว่า จุดเริ่มต้นของการดูแลรักษาป่ามาจากชุมชนป้องกันการถูกบุกรุก ก่อนได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานราชการ บริเวณนี้คือตาน้ำของลำห้วยเสนง ตาน้ำแห่งนี้กลับมาหลังชาวบ้านช่วยกันสร้างฝาย ปัจจุบันระบบนิเวศป่าต้นน้ำห้วยเสนง กลับมาอุดมสมบูรณ์อีกครั้ง

ที่แปลงปลูกพืชชุมชนของบ้านแสงตะวัน อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ เครือข่ายปลายน้ำห้วยเสนง ได้อาศัยน้ำจากห้วยเสนงปลูกผักเสริมรายได้ในครัวเรือน โดยแปลงปลูกผักในพื้นที่ส่วนกลางมีเป้าหมายหลักช่วยเหลือผู้ที่เปราะบางในชุมชน

จากฝายเล็กๆที่ต้นทาง สู่อ่างเก็บน้ำห้วยเสนงที่เป็นต้นทุนสำหรับการผลิตน้ำประปา หล่อเลี้ยงเมืองสุรินทร์ และส่งน้ำสู่แปลงเกษตรกรรมในพื้นที่จัดรูปที่ดิน อาจเป็นตัวอย่างความสำเร็จเบื้องต้นของการทำงานของเครือข่ายอนุรักษ์และฟื้นฟูลุ่มน้ำห้วยเสนง ที่รวบรวมผู้คนจากทุกฝ่ายมาทำงานร่วมกัน