ถอดบทเรียนช่วยคนไทยในเล่าก์ก่าย เตือนคนไทยไม่ตกเป็นเครื่องมือจีนเทา

การกวาดล้างแก๊งคอลเซ็นเตอร์ในเมืองเล่าก์ก่าย รัฐฉานเหนือ ประเทศเมียนมา เมื่อปลายปีที่แล้ว เป็นปฏิบัติการครั้งสำคัญที่มีการช่วยเหลือคนไทยกว่า 540 คน ซึ่งกลุ่มอาชญากรรมคอมพิวเตอร์ ใช้พื้นที่ในประเทศเมียนมา ที่มีความซับซ้อนเข้าถึงยาก หลอกลวงคนไทยและต่างชาติเข้าไปทำงาน



สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงย่างกุ้ง ถอดบทเรียนการช่วยเหลือคนไทยในเมืองเล่าก์ก่าย เป็นโมเดลในการทำงานในบทบาทใหม่ของฝ่ายกงสุลที่มีหน้าที่ในการคุ้มครองดูแลคนไทย และแจ้งเตือนไม่ให้ตกเป็นเหยื่อของกลุ่มอาชญากรรมที่ร้ายแรงนี้ ซึ่งมีการขยายไปในพื้นที่อื่น เช่นในเมืองวดีติดชายแดนของไทยด้วย



อาคารใหญ่กลางกรุงย่างกุ้งแห่งนี้ เคยถูกใช้เป็นแหล่งก่ออาชญากรรมคอลเซ็นเตอร์ ซึ่งมีคนไทย กว่า 30 คน ต้องหนีตาย ร้องขอความช่วยเหลือมายังสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงย่างกุ้ง เมื่อกลางปี 2566 ก่อนจะนำมาซึ่งปฏิบัติการในการช่วยเหลือคนไทยกว่า 70 คน ออกมาจากอาคารที่มีการเปิดขายรองเท้าออนไลน์บังหน้า และต่อมาพบว่ามีการขยายพื้นที่ไปยังเมืองเล่าก์ก่าย รัฐฉานเหนือ



การขยายตัวของแก๊งคอลเซ็นเตอร์ในเมียนมา เริ่มจากการหลอกคนไทยว่าไปทำงานแอดมินในกรุงย่างกุ้ง หรือมัณฑเลย์ที่เป็นแหล่งท่องเที่ยว โดยมีขบวนการทำหนังสือเดินทาง ขอวีซ่า ขึ้นเครื่องบินมาอย่างถูกต้อง ทำให้หลงเชื่อว่าทำงานถูกกฎหมาย แต่สุดท้ายถูกนำพาไปยังเมืองเล่าก์ก่าย ซึ่งฝ่ายกุงสุล สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงย่างกุ้ง ยอมรับว่าการช่วยเหลือทำได้ยาก เพราะต้องประสานกับรัฐบาลเมียนมา แต่พื้นที่เล่าก์ก่ายอยู่ในการปกครองของกลุ่มชาติพันธ์​ จึงต้องทำงานร่วมกับภาคประชาสังคม ซึ่งหากไม่มีการกวาดล้างขบวนการนี้และการสู้รบ การช่วยเหลือคนไทยคงทำได้ยากมาก



ฝ่ายกงสุล สถานเอกอัครราชทูต ณ​ กรุงย่างกุ้ง ยอมรับว่าการช่วยเหลือคนไทยในเล่าก์ก่ายได้ฉีกรูปแบบการทำงานทางการทูต เพื่อเป้าหมายในการคุ้มครองคนไทย ข้อจำกัดที่ไม่สามารถเข้าพื้นที่ได้ และการหาช่องทางที่ปลอดภัยที่สุด โดยเจ้าหน้าที่กงสุล ต้องทำการพิสูจน์อัตลักษณ์บุคคลแบบออนไลน์ เพื่อเตรียมเอกสารในการนำคนไทยเดินทางออกผ่านประเทศจีน



สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงย่างกุ้ง จึงแจ้งเตือนคนไทยไม่หลงเชื่อให้มาทำงานในเมียนมา เพราะแม้ที่เล่าก์ก่ายจะถูกกวาดล้างไปแล้ว แต่มีการย้ายพื้นที่มายังเมืองเมียวดี เช่นชเวก่กโก่ และเคเคปาร์คที่อยู่ติดชายแดนไทยที่อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก หรือสุดท้ายอาจมีการใช้อาคารใหญ่กลางเมืองเช่นในกรุงย่างกุ้ง มาเปิดใหม่ จึงไม่อยากให้คนไทยถูกหลอกลวงอีก เพราะหากตกเป็นหยื่อแล้วจะถูกบังคับข่มขู่ บางรายที่ขอเรียกค่าไถ่ทางราชการไม่สามารถช่วยเหลือได้เพราะผิดกฎหมายและบางรายถึงขั้นต้องเสียชีวิต



การถอดบทเรียนในการช่วยเหลือคนไทยในเมืองเล่าก์ก่าย เพื่อป้องกันไม่ให้คนไทยต้องตกเป็นเหยื่อ รวมถึงความซับซ้อนของพื้นที่ที่มีการสู้รบในเมียนมา เป็นสถานการณ์ที่คนไทยต้องมีความเข้าใจ และการเป็นโมเดลที่ใช้เตรียมการในการช่วยเหลือคนไทยจากอาชญกรรมคอลเซ็นเตอร์ด้วย