เปิดดัชนีความเสี่ยงทุเรียนไทย ครั้งแรก พบ 3 ปัง 10 พัง ใน 5 ปีข้างหน้า

รองศาสตราจารย์ ดร.อัทธ์ พิศาลวานิช ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาการค้าระหว่างประเทศ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย เปิดเผย ดัชนีความเสี่ยงทุเรียนไทย (Durian Risk Index: DURI) ซึ่งจัดทำขึ้นเพื่อประเมินสถานการณ์ทุเรียนไทย โดย DURI < 50 หมายถึงสถานการณ์ที่มีความเสี่ยงน้อย DURI = 50 หมายถึงปกติ และ DURI > 50 หมายถึง มีความเสี่ยงมาก โดยเกณฑ์การพิจารณา ประกอบด้วย Zero covid การขนส่ง ผลผลิตไทย ความสัมพันธ์ไทย-จีน คุณภาพทุเรียนผลผลิตเพื่อนบ้าน การผูกขาดของพ่อค้าคนกลาง แรงงาน การสวมสิทธิทุเรียนจากประเทศเพื่อนบ้าน และสภาพภูมิอากาศ


พบว่า สถานการณ์ทุเรียนในปี 2562-2563 มีความเสี่ยงน้อย แต่อีก 5 ปี ข้างหน้าจะมีโอกาสความเสี่ยงสูง ซึ่งในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีเนื้อที่เพาะปลูกทุเรียนเพิ่มขึ้นมากกว่าทุกภาคในประเทศไทย และผลผลิตเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 70,703 ตันต่อปี โดยในปี 2564 เนื้อที่เพาะปลูกเพิ่มขึ้น 6 เท่า เมื่อเทียบกับปี 2554 เนื่องจากปลูกทุเรียนแทนพืชอื่น


ส่วนปี 2565-2569 หรือ 5 ปีข้างหน้าคาดว่าจะมีผลผลิตเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 337,648 ตันต่อปี หรือ 5 เท่าจากช่วงปี 2554-2564


โดยราคาทุเรียนหมอนทองที่เกษตรกรขายได้ที่สวน เฉลี่ยทั้งประเทศ ปี 2554-2556 ราคาเพิ่มเฉลี่ย 5.5 บาท/กก. และลดลงในปี 2557 จากผลผลิตทุเรียนที่เพิ่มขึ้น และการขยายพื้นที่เพาะปลูก ก่อนที่ช่วงปี 2558-2564 ราคาเพิ่มเฉลี่ย 11.4 บาท/กก.


ซึ่งราคาทุเรียนหมอนทองที่เกษตรกรขายในสวน เฉลี่ยทั้งประเทศในปี 2569 จะอยู่ที่ประมาณ 149 บาท/กก. ส่วนราคาทุเรียนขายหน้าสวน ในอีก 5 ปีข้างหน้าเฉลี่ยประมาณ 136 บาท/กก.


หากจีนนำเข้าทุเรียนไทยน้อยกว่า 10% ราคาขายส่งทุเรียนหมอนทองไทย ณ ตลาดเจียงหนาน ปี 2569 ประมาณ 312 บาท/กก. ซึ่งเฉลี่ยราคาในปี 2565-2569 ประมาณ 271 บาท/กก. ถ้านำเข้าเพิ่ม 10-15% ราคาขายส่ง ปี 2569 ประมาณ 362 บาท/กก. และเฉลี่ยราคาในปี 2565-2569 ประมาณ 313 บาท/กก. และหากนำเข้าเพิ่มมากกว่า 15% ปี 2569 ประมาณ 417 บาท/กก. เฉลี่ยราคา 5 ปีข้างหน้า ประมาณ 361 บาท/กก.


ส่วนราคาตามดัชนีความเสี่ยงทุเรียนไทย หรือ DURI ราคาขายส่งทุเรียนหมอนทองไทย ณ ตลาดเจียงหนาน ปี 2569 ประมาณ 238 บาท/กก. เฉลี่ยราคาในปี 2565-2569 ประมาณ 212 บาท/กก.


ส่วนทุเรียนโลก 10 ปีที่ผ่านมา พบว่าผลผลิตทุเรียนโลกเพิ่มเฉลี่ย 131,303 ตันต่อปี การส่งออกเพิ่มเฉลี่ย 61,576 ตันต่อปี และช่วง 5 ปี ข้างหน้า ผลผลิตทุเรียนโลก เพิ่ม 1.8 เท่า ส่งออกทุเรียนโลกเพิ่ม 2.2 เท่า บริโภคในประเทศเพิ่ม 1.7 เท่า โดยผลผลิตเพิ่มเฉลี่ย 612,276 ตันต่อปี การส่งออกเพิ่มเฉลี่ย 273,937 ตันต่อปี


ซึ่งปี 2569 ไทยยังคงเป็นผู้ส่งออกหลัก โดยส่งออกทุเรียนเพิ่มขึ้น 90.43% จากปี 2565 ขณะที่เวียดนามส่งออกเพิ่มขึ้น 156.06% ตามผลผลิตที่คาดว่าจะเพิ่มขึ้นกว่า 7 แสนตันในปี 2569


ทั้งนี้พบว่าผลผลิตทุเรียนไทย 5 ปีข้างหน้าเพิ่ม 2.4 เท่า หรืออยู่ที่ 2,904,697 ตัน และ ในปี 2569 จะส่งออกเพิ่มขึ้น 2.1 เท่า (1,905,584 ตัน) บริโภคในประเทศเพิ่ม 3.3 เท่า (999,114 ตัน) จากปี 2564


สำหรับอนาคตทุเรียนไทย 5 ปี ข้างหน้า จะ ปังหรือพัง ก็เรียกว่า 3 ปัง 10 พัง โดย 3 ปัง ได้แก่
1. ความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างไทยกับจีน
2.ผู้บริโภคจีนมีความต้องการสูง
3. คุณภาพทุเรียนดี ไม่มีทุเรียนอ่อน


ส่วน 10 พัง ได้แก่
1.ความสัมพันธ์ไทย-จีนมีปัญหา
2.คุณภาพของทุเรียนอ่อน/แก่เกินไป
3.ทุเรียนจากจีนและประเทศเพื่อนบ้าน
4. สวมสิทธิ์ทุเรียนจากประเทศเพื่อนบ้าน
5.การขนส่งมีปัญหา
6.ตลาดถูกควบคุมโดยล้ง
7.สภาพภูมิอากาศ
8.ขาดแคลนแรงงาน
9.โรคระบาด
10.ผลผลิตไทยเพิ่มมากขึ้น