ผลตรวจแม่น้ำกก พบสารหนูปนเปื้อน ผอ.สิ่งแวดล้อมเตือนอันตรายเล่นน้ำ ห้ามนำกิน-ใช้

วานนี้ (4 เม.ย.) ผู้สื่อข่าวรายงานความคืบหน้าการตรวจคุณภาพน้ำในแม่น้ำกก ที่ไหลมาจากต้นน้ำในฝั่งประเทศเมียนมา เข้าสู่พื้นที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ หลังจากพบว่า น้ำมีสีขุ่นคล้ายกับมีตะกอนดินปนเปื้อนอยู่เป็นจำนวนมาก ทั้งที่ทุกปีที่ผ่านมาในช่วงฤดูแล้งน้ำในแม่น้ำกก จะใสไม่มีตะกอนดินเหมือนกับช่วงฤดูน้ำหลาก และมีประชาชนที่ลงไปเล่นน้ำแล้วเกิดผื่นแดง ซึ่งทางสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เชียงใหม่ ได้ส่งเจ้าหน้าที่ไปเก็บตัวอย่างน้ำในแม่กกตามจุดต่างๆ มาตรวจสอบ

โดยนายอาวีระ ภัคมาตร์ ผู้อำนวยการสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 เชียงใหม่ เปิดเผยว่า ผลการสุ่มตรวจแม่น้ำกก พบว่าน้ำมีสีขุ่นเกินค่าปกติเกือบ 10 เท่า ที่สำคัญผลการตรวจวิเคราะห์พบ สารหนู หรือ Arsenic ซึ่งเป็นสารพิษอันตรายเกินค่ามาตรฐานในแม่น้ำกกกว่าเท่าตัว ซึ่งปกติค่ามาตรฐานอยู่ที่ 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร แต่ตัวอย่างน้ำในแม่น้ำกก บริเวณบ้านแก่งตุ้ม อำเภอแม่อาย ซึ่งจุดแรกที่แม่น้ำกกไหลเข้าเขตประเทศไทย พบค่าสารหนู สูงถึง 0.026 มิลลิกรัมต่อลิตร จึงทำให้ประชาชนที่ลงไปเล่นน้ำเกิดอาการแพ้ ระคายเคือง มีผื่นคัน ในระยะยาวหากได้รับต่อเนื่องอาจเป็นมะเร็งได้ และหากดื่มน้ำที่มีสารหนูเข้าไปก็จะส่งผลโดยตรงต่อกระบวนการทางเคมีในร่างกายผิดเพี้ยน ถ้ารับไปนิดหน่อยอาจทำให้ท้องร่วง ท้องเสียได้ เมื่อสะสมระยะยาวอาจเป็นมะเร็งเช่นกัน

ส่วนผลตรวจตัวอย่างน้ำในแม่น้ำกกจุดอื่นๆ อาทิ ที่บริเวณบ้านท่าตอน พบสารหนูปนเปื้อน 0.012 มิลลิกรัมต่อลิตรและบริเวณบ้านผาใต้ อยู่ในระดับ 0.013 มิลลิกรัมต่อลิตร ซึ่งสูงเกินค่ามาตรฐานทั้งหมด ขณะนี้ยังรอผลตรวจตะกอนดินใต้น้ำ เพราะเชื่อว่าโลหะหนักจะจมอยู่ด้านล่าง นอกจากนี้ยังมีการเก็บตัวอย่างน้ำในลำน้ำกกในเขตตัวเมือเชียงรายอีก 3 จุด ไปตรวจสารปน ซึ่งจะทราบผลใน 2 สัปดาห์ข้างหน้า ดังนั้นจึงขอเตือนประชาชนให้ระมัดระวังถ้าไม่จำเป็นอย่าลงเล่นในแม่น้ำ อย่าเผลอรับประทานน้ำจากแม่น้ำโดยตรง รวมถึงเป็นห่วงระบบการผลิตน้ำประปาหมู่บ้านที่ใช้น้ำในแม่น้ำกกเป็นแหล่งน้ำดิบ อาจจะไม่ปลอดภัยเพราะระบบกรองมีมาตรฐานต่ำ

 อย่างไรก็ตามมีการคาดการณ์ว่า สารหนูปนเปื้อนในแม่น้ำกก มีความเป็นไปได้สูงที่อาจเชื่อมโยงกับการทำเหมืองแร่ทองคำต้นแม่น้ำกก ในเขตประเทศเมียนมา เพราะเเร่ทองคำจะมีสารหนูปะปนอยู่ เมื่อขุดแร่ขึ้นมาก็จะจัดการแร่พวกนี้ออก ในทางเคมีเรียกว่า “เพื่อนแร่” ตามหลักวิทยาศาสตร์สารแร่ทองคำมีองค์ประกอบสารหนูให้เเร่ทองคำเสถียร

ส่วนความกังวลในเมืองเชียงราย ซึ่งใช้แม่น้ำกกเป็นแหล่งน้ำดิบในการผลิตน้ำประปา นายอาวีระกล่าวว่าได้เก็บตัวอย่างน้ำของเชียงรายเมื่อวันที่ 24 มีนาคม ผลตรวจน่าจะออกมาภายใน 1-2 วันนี้ แต่ตัวสารหนูมีน้ำหนัก สามารถตกตะกอนและจมลงได้ หากมีผลกระทบที่เชียงรายก็อาจน้อย แต่เพื่อเป็นการไม่ประมาท หากคนลงเล่นน้ำก็พยายามหลีกเลี่ยงการกลืนหรือกิน หากรู้สึกว่ามีอาการแสบก็รีบไปพบแพทย์

ด้าน น.ส.สมพร เพ็งค่ำ ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาระบบประเมินผลกระทบทางสุขภายโดยชุมชน ( Community Health Impact Assessment Platform หรือ CHIA Platform) ผู้เชี่ยวชาญด้านมลพิษข้ามพรมแดน กล่าวว่า จากการติดตามข้อมูลการทำเหมืองทองที่ต้นแม่น้ำกก การตรวจพบสารหนูในแม่น้ำกกครั้งนี้ ไม่ใช่เรื่องเกินคาด ที่สำคัญหลังจากนี้ต้องตรวจสารปรอท โดยจับปลานักล่าในแม่น้ำกกมาตรวจการสะสมของสารปรอท ซึ่งหากมีการตรวจพบก็ต้องมีการสื่อสารความเสี่ยงแก่ประชาชน เพื่อให้ประชาชนระมัดระวังตัว

ซึ่งสารปรอทจะพัดพาไปได้ไกลขนาดไหน ต้องดูระบบนิเวศลำน้ำกก ควรเก็บตัวอย่างตะกอนดินในลำน้ำกกตลอดลำน้ำจนถึงเมืองเชียงราย และดูความเข้มข้นในพื้นที่ต่างๆ ในขณะที่เรายังจัดการแหล่งกำเนินมลพิษไม่ได้ เราก็ต้องแจ้งให้ประชาชนทราบและป้องกัน

รับชมทางยูทูบที่ : https://youtu.be/j1YCtkJLECw