ทับหลังปราสาทหนองหงษ์-เขาโล้น ถึงไทยแล้ว หลังหายไปนานกว่า 50 ปี

อธิบดีกรมศิลปากร ยืนยันกับข่าว 3 มิติว่า ทับหลังปราสาทหนองหงส์ จังหวัดบุรีรัมย์ กับทับหลังปราสาทเขาโล้น จังหวัดสระแก้ว ซึ่งถูกลักลอบนำออกจากประเทศไทย เมื่อกว่า 50 ปีที่แล้ว ตอนนี้กลับมาถึงประเทศไทยแล้วเมื่อราว 20.00 น. ที่ผ่านมา นับเป็นโบราณวัตถุประเภททับหลังปราสาท ที่ถูกติดตามกลับมาได้อีกครั้ง โดยก่อนหน้านี้มีทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ ที่ถูกติดตามทวงคืนมาได้ เมื่อ 33 ปีก่อน และทับหลัง 2 รายการล่าสุดนี้ ข่าว 3 มิติ เคยส่งทีมข่าวเข้าไปสำรวจ ขณะที่ยังจัดแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑ์เอกชน ที่สหรัฐอเมริกา กระทั่งหลายหน่วยงาน ร่วมกันผลักดันติดตามทวงคืนกลับสู่มาตุภูมิได้

ทับหลังปราสาทเขาโล้น และทับหลังปราสาท หนองหงส์ ที่เดินทางมากับสายการบินโคเรียนแอร์ เที่ยวบิน KE651 ถึงท่าอากาศยานสุวรรณภูมิแล้วเมื่อ 20.00 น. วันนี้ (28 พ.ค. 64) ตามการยืนยันของ นายประทีป เพ็งตะโก อธิบดีกรมศิลปากร และทับหลังทั้ง 2 รายการจะยังถูกยังเก็บและดูแลที่คลังภายในท่าอากาศยาน เพื่อที่จะเตรียมเคลื่อนย้ายไปในพิธีบวงสรวง ที่พิพิธภัณฑ์สถาแห่งชาติ พระนคร ในวันที่ 31 พฤษภาคมนี้

ที่มาของการติดตามทวงคืนโบราณวัตถุ 2 รายการ ดังกล่าว เริ่มมาจากผู้สนใจด้านประวัติศาสตร์และโบราณวัตถุ รวมถึง นายทนงศักดิ์ หาญวงษ์ นักวิชาการอิสระ เปิดเผย เมื่อปี 2559 ว่า หนึ่งในภาพถ่ายวัตถุโบราณที่ปรากฏบนเว็บไซต์ของพิพิธภัณฑ์ อาเซียน อาร์ต มิวเซียม ชอง มูน ลี เซนเตอร์ ฟอร์ อาเซียน อาร์ท แอนด์ คัลเจอร์ ที่ซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอรเนีย สหรัฐฯ มี 1 รายการ ที่ตรงกับทับหลังที่สูญหายไปจากปราสาทหนองหงส์ อ.โนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ ซึ่งมีบันทึกของผู้เชี่ยวชาญประวัติศาสตร์โบราณคดีกรมศิลปากร ระหว่างปี 2503-2504 ชัดเจน และคาดว่าถูกลักลอบนำออกไปจากประเทศช่วงเวลาเดียวกับทับหลังนารายณ์ บรรทมศิลป์ ที่ปราสาทพนมรุ้งเมื่อปี 2508

ภาพนี้เป็นหลักฐานชัดเจนว่า ทับหลังหนองหงส์ ที่แสดงในพิพิธภัณฑ์เอกชนดังกล่าว มีลวดลาย รูปลักษณ์ และตำหนิ ตรงกับภาพที่นักวิชาการบันทึกไว้ทุกประการ โดยปราสาทหนองหงส์ เป็นศาสนสถานฮินดู สร้างราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 หรือกว่า 900 ปีมาแล้ว

ส่วนนี้คือภาพของทับหลังปราสาทเขาโล้น อำเภอพตาพระยา จังหวัดสระแก้ว ซึ่งปรากฏในเว็บไซต์ของพิพิธภัณฑ์เอกชนดังกล่าว ซึ่งก็ตรงกับหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ของนักวิชาการด้านประวัติศาสตร์ไทย ที่เคยศึกษาและบันทึกภาพ รวมทั้งตีพิมพ์เมื่อปี 2510 ไว้แล้วเช่นกัน

ข่าว 3 มิติก็เคยส่งทีมข่าวเข้าไปสำรวจดูขณะที่โบราณวัตถุ 2 รายการ ขณะที่ยังจัดแสดงอยู่ในพิธิภัณฑ์ดังกล่าว หลักฐานที่ปรากฏชัดเจน ขณะนั้นทำให้ภาคประชาชน และนักวิชาการ เรียกร้องให้รัฐบาลไทยหาทางติดตามทวงคืนทับหลังทั้ัง 2 รายการ โบราณวัตถุอื่นๆ ที่ถูกลักลอบนำออกจากประเทศ ไปให้กลับคืนสู่ประเทศไทย

กระทั่งปี 2560 นายกรัฐมนตรีลงนามแต่งตั้งคณะทำงานติดตามทวงคืนวัตถุโบราณ โดยมีกระทรวงวัฒนธรรมและกระทรวงต่างประเทศ ขับเคลื่อนหลักในการยื่นแสดง หลักฐานต่างๆต่อสหรัฐตลอดมา เพื่อยืนยันถึงความเป็นเจ้าของ และเจตจำนงค์ที่จะขอทวงคืน ทั้งทับหลัง 2 รายการนี้ และโบราณวัตถุอื่นๆ เรื่อยมา

โดยหน่วยงานสหรัฐ ที่รับติดตามข้อมูล เพื่อนำไปเจรจากับเอกชน คือสำนักสืบสวนเพื่อความมั่นคงแห่งมาตุภูมิสหรัฐ และสำนักงานอัยการสหรัฐ ที่ไม่เพียงดำเนินคดีกับขบวนการลักลอบค้าวัตถุโบราณ เท่านั้น แต่ได้เจรจาทวงคืนกับเอกชน จนพิพิธภัณฑ์ชอง มูน ลี ถอดโบราณดังกล่าวออกจากรายการ และส่งมอบให้ผู้แทนรัฐบาลไทยที่สหรัฐเมื่อ สัปดาห์ที่ผ่านมา

อธิบดีกรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ เปิดเผยก่อนหน้านี้ว่า ผลพวงจากความร่วมมือของนักวิชาการ ภาครัฐและผู้เกี่ยวข้องทำให้สหรัฐฯ ยอมรับต่อการ เป็นเจ้าของโบราณวัตถุดังกล่าว

สำหรับทับหลังทั้ง 2 รายการ หลังเสร็จพิธีบวงสรวงในวันที่ 31 นี้แล้ว กรมศิลปากรจะนำไปจัดแสดงให้ประชาชนได้ชมที่พระนั่งอิศราวินิจฉัย ในพื้นที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่ง ชาติพระนคร เป็นเวลา 3 เดือน ส่วนโบราณวัตถุที่เป็นพระพุทธรูป 13 รายการ ซึ่งสหรัฐส่งมอบให้ไทยเมื่อ ต้นเดือนเมษายนที่ผ่านมา และเดิมมีกำหนดจะถึงไทยพร้อมกันนั้น ล่าสุด ยืนยันพระพุทธรูป 13 รายการดังกล่าว จะตามมาภายหลังโดยเที่ยวบินที่ดำเนินการโดยกระทรวงการต่างประเทศ