เลือก(สัก)ตั้ง Ep 26 : ย้อนประวัติศาสตร์ดีเบตประเทศไทย

การเลือกตั้งกับดีเบต เป็นของคู่กัน โดยครั้งนี้เอาจริงๆแล้วเราเห็นการดีเบต เวทีใหญ่เวทีเล็กทุกสัปดาห์ และจัดโดยหลากองค์กร บางสัปดาห์ มีสองสามครั้ง แต่รู้หรือไม่ว่าการดีเบตเพิ่งมาในประเทศไทยเมื่อประมาณ 20 กว่าปีที่ผ่านมา

ย้อนประวัติศาสตร์ดีเบตประเทศไทย ครั้งแรกเริ่มขึ้นเมื่อการเลือกตั้งปี 2544  ซึ่งเป็นการเลือกตั้งตามรัฐธรรมนูญ 2540 ที่เรียกกันว่าเป็นรัฐธรรมนูญใหม่ หรือ รัฐธรรมนูญฉบับประชาชนในขณะนั้น โดยริเริ่มจากมูลนิธิองค์กรกลางเพื่อประชาธิปไตย จัดที่หอประชุมเล็กธรรมศาสตร์

ตอนนั้นคนที่เป็นนายกฯ และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม คือนายชวน หลีกภัย  ก็มาร่วม และคนที่มาร่วมอีกคนก็คือ คุณทักษิณ ชินวัตร ต้องบอกว่าครั้งนั้นคุณทักษิณทำได้ดี และได้รับความนิยมสูง จนไทยรักไทยได้เป็นรัฐบาล ต่อมารัฐบาลอยู่ครบวาระ คุณทักษิณอยู่ในสภาวะที่แข็งแกร่งทางการเมือง แต่ก็เริ่มโดนโจมตีจากการบริหารงานต่างๆ  

คราวนี้มูลนิธิองค์กรกลางจัดดีเบตอีกครั้ง แต่คราวนี้คุณทักษิณ ไม่มาร่วม จนผู้จัดได้นำรูปคุณทักษิณ มาตั้งบนเวทีแทนตัวจริง ทั้งนี้เหตุผลที่คุณทักษิณไม่มา ก็เนื่องจากมั่นใจว่าตนเองอยู่ในสถานะที่ได้เปรียบในการเลือกตั้ง ทั้งคะแนนนิยม ความสามารถส่วนบุคคล และฐานอำนาจรัฐ และก็เป็นไปตามคาดพรรคไทยรักไทยกวาดที่นั่งถล่มทลาย

จากนั้นก็เกิดการรัฐประหาร พรรคไทยรักไทยถูกยุบ จนร่างรัฐธรรมนูญใหม่ คราวนี้กลุ่มไทยรักไทย แปลงร่างมาเป็นพรรคพลังประชาชน และส่ง คุณสมัคร สุนทรเวช เป็นแคนดิเดตนายก

เรื่องการพูดไม่มีใครกังขาในความสามารถคุณสมัครแน่ๆ แต่คุณสมัครก็เลือกจะไม่ดีเบต และใช้เวลาลงพื้นที่  เพราะมั่นใจในคะแนนนิยม และก็เป็นไปตามคาดพรรคพลังประชาชนเอาชนะมาได้ แต่ก็เกิดวิกฤตการเมืองขึ้นอีก

คุณอภิสิทธิ เวชชาชีวะ ขึ้นเป็นนายกฯ แทนคุณสมัคร พอเข้าสู่การเลือกตั้งปี 2554  คุณอภิสิทธิ์ เป็นนายกฯ ส่วนพลังประชาชน ก็กลายมาเป็น "เพื่อไทย" คราวนี้ส่งคุณยิ่งลักษณ์ ชินวัตร" ลงสู้

แต่ก็ตามคาดคุณยิ่งลักษณ์ ที่มีบุคลิกพูดไม่เก่ง แต่มีความมั่นใจในคะแนนนิยมที่ได้เปรียบก็เลือกที่จะไม่ดีเบตกับคุณอภิสิทธิ์ และเอาเวลาไปลงพื้นที่ และเอาชนะการเลือกต้้งไปแบบแลนด์สไลด์

ไม่เพียงระดับชาติเท่านั้น แต่ท้องถิ่นก็มี โดยเฉพาะการเลือกตั้งผู้ว่าฯ กทม. ปี 2556  ที่เพื่อไทยส่งคุณ พงศพัศ พงษ์เจริญ ลง ขณะที่คู่แข่งคือคุณชาย สุขุมพันธ์  บริพัตร ครั้งนั้นคุณพงศพัศ ก็ไม่มา เหตุผลก็คือมั่นใจ และด้วยเวลาที่ไม่มาก คุณพงศพัศก็เลือกจะลงพื้นที่ ทำให้องค์กรกลางในขณะนั้นถึงขั้นเอาตุ๊กตาเฟอร์บี้มาตั้งแทนที่คุณพงศพัศ แต่สุดท้ายคราวนั้นคุณพงศพัศพ่ายไปฉิวเฉียด

กลับมาที่เลือกตั้งผู้ว่าล่าสุดจะเห็นว่า เหตุผลการไม่มานั้นเปลี่ยนไป คือตอนแรก ท่านอัศวิน ขวัญเมือง เจ้าของตำแหน่งแรกๆก็ไปร่วมเวทีดีเบต แต่เมื่อไปออกแล้วพบว่าเพลี่ยงพล้ำก็ไม่ไปออกอีกเลย

เช่นเดียวกับครั้งนี้ที่ เจ้าของตำแหน่งอย่างพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ปฏิเสธที่จะร่วมเวทีดีเบต เนื่องจากถูกมองว่าหากมาออกอาจจะเพลี่ยงพล้ำได้ การเดินหน้าหาเสียงโดยไม่ต้องดีเบตหรือถกเถียงอาจจะเป็นผลดีมากกว่า

การไปร่วมหรือไม่ร่วมดีเบต มีหลายเหตุผล ไม่ว่าจะเป็นความมั่นใจว่า คะแนนมาแล้ว ไม่ต้องไปเสี่ยงเพลี่ยงพล้ำ หรือ ใช้เวลาเดินหน้าหาเสียงดีกว่า  แต่ผู้ที่มาก็มีหลายเหตุผลเช่นกัน และแม้ดีเบตจะไม่ใช่ทั้งหมด แต่ก็ทำให้เห็นวิสัยทัศน์  ซึ่งทั้งการมาและไม่มา ต่างก็เป็นการแสดงวิสัยทัศน์แบบหนึ่ง