กรมพระศรีสวางควัฒนฯ ทรงบรรยายออนไลน์ เรื่อง การเกิดโรคมะเร็ง อองโคจีเนซิส พระราชทานแก่นักศึกษาคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี ทรงบรรยาย รายวิชาผ่านระบบออนไลน์ เรื่อง "การเกิดโรคมะเร็ง อองโคจีเนซิส พระราชทานแก่นักศึกษาคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ประจำปีการศึกษา 2564

วันนี้เวลา 12.42 น. สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี เสด็จออก ณ ตำหนักทิพย์พิมาน อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา ทรงบรรยายรายวิชา ผ่านระบบออนไลน์ เรื่อง "การเกิดโรคมะเร็ง : Oncogenesis พระราชทานแก่ นักศึกษาคณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ชั้นปีที่ 4 และชั้นปีที่ 5 ประจำปีการศึกษา 2564

วิชานี้มีความสำคัญต่อนักศึกษาแพทย์อย่างยิ่ง เพราะขณะนี้โรคมะเร็ง เป็นสาเหตุการตายอันดับหนึ่งของประเทศไทย และมีแนวโน้มที่จะมีอุบัติการณ์เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งมะเร็งที่พบมากในประเทศ ได้แก่ มะเร็งตับ และมะเร็งท่อน้ำดี ซึ่งมีอัตราการเกิดโรค และอัตราการเสียชีวิตสูงที่สุดในโลก รวมทั้งมะเร็งปอด เป็นต้น การเกิดโรคมะเร็ง มิได้มีสาเหตุจากพันธุกรรมเพียงอย่างเดียว แต่จะมีปัจจัยเสี่ยงจากสิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิต ซึ่งรวมถึงการได้สัมผัสสารเคมี ไวรัสก่อมะเร็ง และรังสีร่วมด้วย

ทั้งนี้ โรคมะเร็งเป็นโรคที่ได้รับการศึกษา และวิจัยอย่างกว้างขวาง ในวงการวิทยาศาสตร์การแพทย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในประเทศที่พัฒนาก้าวไกลทางวิทยาศาสตร์ เพื่อหาวิธีที่จะนำไปสู่การตรวจวินิจฉัยโรค และการรักษาพยาบาลอย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งลดอัตราการตายของผู้ป่วย ดังนั้น แพทย์จึงจำเป็นต้องมีความรู้พื้นฐานทางวิทยาศาสตร์หลายสาขา ที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรค ได้แก่ กลไกและการเปลี่ยนแปลงในระดับเซลล์ ระดับโมเลกุล และระดับยีนส์ ซึ่งจะเป็นส่วนสำคัญ นำไปสู่การพัฒนาวิธีการวินิจฉัยโรคมะเร็ง ตั้งแต่ในระยะเริ่มต้น ไปจนถึงการพัฒนายาที่มีคุณสมบัติเฉพาะอย่างหลากหลาย เพื่อนำไปสู่การรักษาแบบมุ่งเป้า ซึ่งจะทำให้สามารถระงับโรคมะเร็งได้ และมีประสิทธิภาพที่ดีขึ้นกว่าเดิม

สำหรับรายวิชานี้ จะทรงบรรยายใน 7 หัวข้อหลัก ซึ่งหัวข้อแรกที่ทรงบรรยายในวันนี้ คือภาพรวมของการเกิดมะเร็ง และชีววิทยาการเจริญของเซลล์มะเร็ง ซึ่งมีพื้นฐานมาจากพันธุกรรม ภาพรวมของกระบวนการเกิดมะเร็ง เกิดจากการเปลี่ยนแปลงในระดับยีนส์ หรือโครโมโซมภายในเซลล์ อาจมีสาเหตุจากการติดเชื้อไวรัส รังสี หรือการได้รับสารก่อมะเร็งเข้าสู่ร่างกาย นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงในโครงสร้าง หรือการแสดงออกของยีนส์ ซึ่งเป็นหน่วยพันธุกรรม ที่ควบคุมการทำงานของเซลล์และการเติบโตของเซลล์ด้วย

ต่อมาทรงบรรยายถึง ลักษณะเฉพาะของเซลล์มะเร็ง ซึ่งแตกต่างไปจากเซลล์ปกติทั่วไป มีการแบ่งตัวอย่างไม่หยุดยั้ง ทำให้เพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ อย่างไม่มีที่สิ้นสุด การรุกล้ำและการแพร่กระจายไปยังเนื้อเยื่ออื่นๆ เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงทางชีวโมเลกุลและชีวเคมีต่างๆ นำไปสู่การค้นพบยีนส์ ที่อาจเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญของการเกิดมะเร็ง ที่เรียกว่า oncogene (อองโคยีน) หรือยีนมะเร็งและยีนที่ทำหน้าที่ต่อต้านการแบ่งตัว และการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง

ในช่วงท้ายทรงบรรยายเกี่ยวกับความรู้พื้นฐาน ด้านชีววิทยาของการเจริญของเซลล์มะเร็ง รวมถึง ลักษณะสำคัญของเซลล์มะเร็ง ได้แก่ เซลล์มะเร็งจะมีการแบ่งตัวอย่างไม่หยุดยั้ง สามารถคงอยู่ถาวรโดยไม่ตาย โดยไม่ต้องอาศัยปัจจัยการเจริญเติบโตจากภายนอกเซลล์ มีการเปลี่ยนแปลง และเกิดการทำลายสารพันธุกรรม การเปลี่ยนแปลงในโปรตีน

โดยทรงยกตัวอย่างประกอบตลอดการบรรยาย ทำให้นักศึกษาแพทย์เข้าใจง่ายขึ้น ต่างรู้สึกสำนึกในพระกรุณาธิคุณ ที่ทรงทุ่มเท และทรงเตรียมการสอนอย่างเต็มที่