ญี่ปุ่นผิดหวัง! “ทรัมป์” เงียบกริบหลังถูกจีนขู่แรง ปมคำพูดนายกฯ เรื่องไต้หวัน จี้แสดงจุดยืนปกป้อง

ญี่ปุ่นเรียกร้องให้รัฐบาลสหรัฐฯ ของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ แสดงจุดยืนปกป้องนายกฯ ซานาเอะ ทาคาอิจิ ให้ชัดเจนกว่านี้ หลังเธอถูกจีนรุมถล่มหนัก ปมประกาศพร้อมส่งทหารช่วยรบหากจีนบุกไต้หวัน แต่วอชิงตันกลับ “เงียบกริบ” เพราะหวั่นกระทบดีลการค้า

นับตั้งแต่เกิดความขัดแย้งทางการทูตระหว่างจีนและญี่ปุ่นขึ้น ฝ่ายจีนได้ออกมาข่มขู่ญี่ปุ่นทุกวิถีทาง เช่น การระงับนำเข้าสินค้าอาหารทะเล การเตือนพลเมืองไม่ให้เดินทางไปญี่ปุ่น ลามมาถึงเหตุการณ์ล่าสุด ที่เครื่องบินขับไล่ของจีนได้ล็อกเรดาร์ใส่เครื่องบินขับไล่ของญี่ปุ่น อย่างไรก็ตาม สหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นพันธมิตรสำคัญของญี่ปุ่น กลับไม่ค่อยมีท่าทีที่ชัดเจนในการสนับสนุนญี่ปุ่น

ล่าสุด เว็บไซต์ข่าวไฟแนนเชียล ไทมส์ (Financial Times) รายงานว่า รัฐบาลญี่ปุ่นรู้สึกค่อนข้างผิดหวังอย่างมากจากการที่บุคคลระดับสูงของรัฐบาลสหรัฐฯ ไม่แสดงการสนับสนุนอย่างเพียงพอ แม้จะถูกจีนข่มขู่และใช้มาตรการตอบโต้ต่างๆ นานา จากคำแถลงต่อรัฐสภาของนายกรัฐมนตรีทาคาอิจิที่บอกว่า การโจมตีไต้หวันของจีนอาจเป็นภัยคุกคามต่อการดำรงอยู่ของญี่ปุ่นและอาจทำให้ญี่ปุ่นจำเป็นต้องส่งกองกำลังทหารเข้าแทรกแซง

ชิเงโอะ ยามาดะ เอกอัครราชทูตญี่ปุ่นประจำกรุงวอชิงตัน ได้เรียกร้องต่อรัฐบาลของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ให้เพิ่มระดับการแสดงจุดยืนสนับสนุนญี่ปุ่นต่อสาธารณะให้มากกว่าที่เป็นอยู่

แม้เอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ประจำญี่ปุ่นจะกล่าวก่อนหน้านี้ว่า ทรัมป์และทีมงาน “ยืนอยู่ข้างทาคาอิจิ” แต่การสนับสนุนจากผู้นำระดับสูงของสหรัฐฯ ยังมีน้อยมาก โดยวิกฤตความสัมพันธ์ญี่ปุ่น-จีนครั้งนี้เกิดขึ้นในช่วงที่ทรัมป์ต้องการหลีกเลี่ยงผลกระทบต่อข้อตกลงการค้ากับประธานาธิบดีสี จิ้นผิง

คริสโตเฟอร์ จอห์นสโตน อดีตเจ้าหน้าที่ด้านญี่ปุ่นในทำเนียบขาว ระบุว่า รัฐบาลสหรัฐฯ ควรแสดงออกและสนับสนุนทาคาอิจิอย่างชัดเจน เพราะนี่คือถ้อยแถลงที่ชัดเจนที่สุดเท่าที่ผู้นำญี่ปุ่นเคยกล่าวถึงภาระผูกพันต่อสหรัฐฯ หากเกิดวิกฤตไต้หวัน

ด้านเดนนิส ไวล์เดอร์ อดีตที่ปรึกษาด้านเอเชียของประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู. บุช ระบุว่า การที่ทั้งทำเนียบขาวและกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ไม่ออกแถลงการณ์สนับสนุนนายกฯ ญี่ปุ่นอย่างชัดเจนเป็นเรื่องที่ “น่างุนงง” และสร้างความกังวลให้ทั้งญี่ปุ่นและไต้หวัน

ในการให้สัมภาษณ์กับ Fox News เมื่อเดือนที่แล้ว ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์กล่าวว่า “พันธมิตรของเราหลายประเทศก็ไม่ใช่เพื่อนของเราหรอก” หลังถูกถามถึงโพสต์บนโซเชียลมีเดียของกงสุลใหญ่จีนประจำโอซากา ซึ่งมีถ้อยคำเป็นนัยข่มขู่ว่า นายกรัฐมนตรีซานาเอะ ทาคาอิจิ ควรถูกสังหาร โดยในโพสต์ที่ถูกลบไปแล้วมีข้อความว่า “หากคอที่สกปรกโผล่เข้ามาโดยไม่เชิญ เราจะตัดมันทิ้งโดยไม่ลังเลแม้แต่วินาทีเดียว”

ขณะที่ เดือนที่แล้ว The Wall Street Journal รายงานว่า ทรัมป์ได้เร่งรัดทาคาอิจิไม่ให้ยั่วยุจีนเรื่องไต้หวัน โดยย้ำว่าอย่าทำให้สถานการณ์บานปลาย หลังจากที่เขาได้พูดคุยกับสี จิ้นผิง แต่รัฐบาลญี่ปุ่นได้ปฏิเสธรายงานดังกล่าว

นักวิเคราะห์มองว่า การที่สหรัฐฯ ไม่แสดงบทบาทชัดเจนในครั้งนี้ อาจสร้างแรงสั่นสะเทือนต่อความเชื่อมั่นของญี่ปุ่น และอาจส่งสัญญาณทางการเมืองต่อไต้หวันในช่วงเวลาที่ภูมิภาคอินโด-แปซิฟิกกำลังตึงเครียดอย่างหนัก