“กัมพูชา” โวย “ไทย” บนเวทีโลก รุกราน-ขยายดินแดนเข้ามาในกัมพูชา ขับไล่ประชาชนที่อาศัยอยู่มาหลายชั่วอายุคน

พนมเปญโพสต์ รายงานว่า เอกอัครราชทูตกัมพูชาประจำสหประชาชาติ ณ กรุงเจนีวา ได้กล่าวถึงความสำคัญของระบบพหุภาคี โดยยกตัวอย่างการดำเนินการฝ่ายเดียวของไทยในการขยายอาณาเขตเข้าไปในกัมพูชาว่าเป็นตัวอย่างสำคัญของการขาดระบบพหุภาคี โดยกัมพูชาได้พยายามกล่าวย้ำแล้วย้ำอีกว่า “ประเทศไทยพยายามขยายดินแดนเข้ามายังกัมพูชา”


นายดารา อิน ผู้แทนถาวรของกัมพูชาประจำสหประชาชาติ ณ กรุงเจนีวา ได้กล่าวปราศรัยในการอภิปรายทั่วไประหว่างการประชุมคณะกรรมการบริหารโครงการข้าหลวงใหญ่แห่งสหประชาชาติ (ExCom) เมื่อวันที่ 8 ตุลาคม 2025 ที่ผ่านมา


เขากล่าวว่า กัมพูชาเคยประสบกับการพลัดถิ่น เผชิญกับความขัดแย้ง และต่อมาได้ฟื้นฟูประเทศขึ้นใหม่ผ่านกฎหมาย ความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน และความร่วมมือ ประเทศได้ร่วมมือกับสหประชาชาติและสำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (UNHCR) เพื่อปกป้องผู้ด้อยโอกาส ให้ที่พักพิงแก่ผู้ที่แสวงหาที่ลี้ภัย และมีส่วนร่วมในการรักษาสันติภาพ การกำจัดทุ่นระเบิด และการดำเนินงานด้านมนุษยธรรม แต่ถึงกระนั้น ถึงแม้เราจะพบกันที่นี่ หลักการที่ค้ำจุนสถาบันนี้ก็ยังคงถูกทดสอบตามแนวชายแดนของเรา การบุกรุกด้วยอาวุธจากประเทศไทยได้ทำให้พลเรือนต้องพลัดถิ่น ทำลายบ้านเรือน วัดและเจดีย์ และปิดปากชุมชนที่เคยสงบสุข


ที่น่าตกใจยิ่งกว่านั้นคือ ภัยคุกคามจากการขับไล่ครอบครัวชาวกัมพูชาจำนวนมากที่อาศัยอยู่ภายใต้การปกครองของเรามาหลายชั่วอายุคน ซึ่งเป็นการรณรงค์ภายใต้ข้ออ้างภายในประเทศที่ขัดต่อกฎหมายระหว่างประเทศและเพิกเฉยต่อข้อตกลงทวิภาคีระหว่างสองประเทศ


นายดารา ได้ย้ำเตือนผู้แทนที่เข้าร่วมว่าการกระทำดังกล่าวว่า “ไม่ใช่แค่เหตุการณ์ชายแดน แต่เป็นการละเมิดระเบียบกฎหมาย กฎบัตรสหประชาชาติ และอนุสัญญาเจนีวาฉบับที่สี่ ซึ่งห้ามการบังคับโยกย้ายพลเรือน การทำลายหรือยึดทรัพย์สิน หรือการลงโทษหมู่ ไทยได้ทำมันมาตลอด


ความสูญเสียของมนุษย์นั้นร้ายแรงมาก ครอบครัวกัมพูชาต่างพากันหลบหนีด้วยความหวาดกลัว วิถีชีวิตสูญสิ้นไปในชั่วข้ามคืน พระภิกษุ ครู และเด็ก ๆ ต่างละทิ้งสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ที่ครั้งหนึ่งพวกเขาเคยอุทิศให้กับความศรัทธาและการเรียนรู้ หมู่บ้านเขมรที่เคยเจริญรุ่งเรืองมานานหลายทศวรรษภายใต้การดูแลของกัมพูชา กลับกลายเป็นเพียงรอยแผลเป็น และถูกทิ้งร้าง ซึ่งเป็นเครื่องเตือนใจที่ชัดเจนว่าเมื่อกฎหมายล้มเหลว ความทุกข์ยากก็จะทวีคูณ


เขายังย้ำว่ากัมพูชาได้ใช้ความยับยั้งชั่งใจ เคารพกฎหมาย และยึดมั่นในหลักความยุติธรรมและมนุษยธรรมว่าความยุติธรรม และมนุษยธรรมต้องไม่ยอมแพ้ต่อการรุกราน (โดยไทย) กัมพูชาขอเรียกร้องให้มีการเข้าถึงความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมอย่างเร่งด่วน และรื้อถอนสิ่งกีดขวางที่ผิดกฎหมายรอบ ๆ ที่อยู่อาศัยของพลเรือน รั้วและบังเกอร์ต่าง ๆ ที่สร้างโดยไทย


เราไม่ได้กระทำการด้วยความอ่อนแอ แต่กระทำการด้วยความเชื่อมั่นว่าการยับยั้งชั่งใจคือความเข้มแข็ง และกฎหมาย ไม่ใช่อำนาจ จะต้องยังคงเป็นมาตรวัดความชอบธรรม กระนั้น การยับยั้งชั่งใจต้องไม่ถูกเข้าใจผิดว่าเป็นการยอมรับ การเล็งเป้าไปที่พลเรือน การกักขังทหาร และการคุกคามที่จะขับไล่ชุมชนทั้งหมดออกไป ล้วนส่งผลกระทบต่อหัวใจสำคัญของระเบียบกฎหมายระหว่างประเทศ


เขายังถึงทหารกัมพูชา 18 นายที่ทางไทยยังควบคุมไว้เป็นตัวประกันว่า กัมพูชาเรียกร้องให้ประเทศสมาชิก นำทฤษฎีของตนไปปฏิบัติจริง เพื่อรักษาเงินทุนด้านมนุษยธรรม เสริมสร้างการคุ้มครองภาคสนาม และปกป้องความเป็นสากลของกฎหมายระหว่างประเทศไม่ให้ถูกกัดกร่อนโดยความสะดวก พวกเรา (กัมพูชา) มีแรงจูงใจที่ชัดเจน นั่นคือการฟื้นฟูศรัทธาในลัทธิพหุภาคีในฐานะภาชนะแห่งศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ อย่าปล่อยให้บุคคลใดถูกปล่อยปละละเลย อย่าปล่อยให้พรมแดนกลายเป็นเวทีแห่งความหวาดกลัว และอย่าให้พันธะทางกฎหมายใดถูกแลกเปลี่ยนกับการเมืองแห่งความสะดวกสบาย


นายดารายังกล่าวกับสื่อกัมพูชาอีกว่า ข้าพเจ้ารู้สึกซาบซึ้งใจอย่างยิ่ง แทบจะล้นหลาม ที่ข้าพเจ้าได้กล่าวปราศรัยต่อคณะกรรมการบริหาร (ExCom) ซึ่งทุกถ้อยคำล้วนถ่ายทอดความโศกเศร้าและความเข้มแข็งของชาวกัมพูชาตลอดแนวชายแดน ข้าพเจ้าประทับใจ และข้าพเจ้าได้บรรยายถึงความทุกข์ทรมานของพวกเขา (ชาวเขมร) ว่าเป็นมากกว่าเรื่องเล่าที่ห่างไกล แต่มันคือจังหวะการเต้นของหัวใจของชนชาติข้าพเจ้าที่บาดเจ็บ เจ็บปวด แต่ยังคงเปี่ยมไปด้วยความกล้าหาญท่ามกลางความเจ็บปวด


ในฐานะเอกอัครราชทูตกัมพูชา ข้าพเจ้ามีพันธะผูกพันไม่เพียงแต่ด้วยตำแหน่งหน้าที่ แต่ด้วยมโนธรรม จริยธรรม ที่จะปกป้องศักดิ์ศรีของประชาชนของเราชาวกัมพูชา เพื่อให้แน่ใจว่าน้ำตาของพวกเขา (ชาวกัมพูชา) จะไม่ถูกลืมเลือน และไม่ให้เสียงของพวกเขาถูกกลบด้วยเสียงแห่งความขัดแย้ง เพราะเมื่อกฎหมายถูกเหยียบย่ำและถูกปฏิเสธความเป็นมนุษย์ ความเงียบก็ไม่ใช่คุณธรรม แต่มันคือการยอมจำนน และการยอมจำนนนั้นไม่เคยเป็น และจะไม่มีวันเป็นเส้นทางของเรา”


ขณะที่ นายโวลเกอร์ เติร์ก ข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ เรียกร้องให้รัฐบาลไทยดำเนินการให้แน่ใจว่าทหารกัมพูชาทุกคนที่ถูกควบคุมตัวหลังการปะทะด้วยอาวุธเมื่อเร็ว ๆ นี้ที่ชายแดนกัมพูชา-ไทย ได้รับการปฏิบัติอย่างสอดคล้องกับกฎหมายสิทธิมนุษยชนและมนุษยธรรมระหว่างประเทศอย่างเต็มที่


ในจดหมายทางการที่ส่งถึงนายแก้ว เรมี ประธานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนกัมพูชา (CHRC) นายเติร์ก แสดงความเสียใจต่อผู้ที่ได้รับผลกระทบจากความขัดแย้งบริเวณชายแดน และยืนยันถึงความมุ่งมั่นของสหประชาชาติในการปกป้องสิทธิของผู้ถูกคุมขังและพลเรือนที่ติดอยู่ท่ามกลางความขัดแย้ง


“สิ่งสำคัญคือบุคลากรทางทหารทั้งหมดที่ถูกควบคุมตัวในระหว่างความขัดแย้งทางอาวุธจะต้องได้รับการปฏิบัติตามกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศที่บังคับใช้และกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ”


“ด้วยเหตุนี้ ฉันจึงได้เรียกร้องรัฐบาลไทยเกี่ยวกับบุคลากรชาวกัมพูชาที่ถูกกองกำลังควบคุมตัวอยู่ในขณะนี้” เขากล่าวเสริม อีกว่าสำนักงานของเขาได้แจ้งปัญหากับรัฐบาลไทยเกี่ยวกับทหารกัมพูชาที่ถูกควบคุมตัวอยู่ในขณะนี้แล้ว


แถลงการณ์ของข้าหลวงใหญ่ฯ ดังกล่าวเกิดขึ้นท่ามกลางความพยายามอย่างต่อเนื่องในการรักษาสันติภาพภายหลังข้อตกลงหยุดยิงระหว่างกัมพูชาและไทยเมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม และข้อตกลงปฏิบัติ 13 ประการที่ตามมาซึ่งลงนามเมื่อวันที่ 7 สิงหาคม


เขากล่าวว่าข้อตกลงเหล่านี้จัดให้มี "กรอบการทำงานที่สำคัญสำหรับการลดความตึงเครียดอย่างถาวรและป้องกันไม่ให้เกิดอันตรายเพิ่มเติมต่อพลเรือน"


นอกจากนี้ เติร์กยังเรียกร้องให้ทั้งสองรัฐบาลเคารพการหยุดยิง “ด้วยความจริงใจและเต็มที่” และใช้มาตรการที่แข็งขันเพื่อปกป้องพลเรือน


เขายังสนับสนุนขั้นตอนการสร้างความเชื่อมั่นผ่านกลไกทวิภาคีและระดับภูมิภาคเพื่อให้แน่ใจว่าข้อขัดแย้งจะได้รับการแก้ไขอย่างสันติ


“ในฐานะส่วนหนึ่งของการมีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่องกับทั้งสองประเทศ สำนักงานของฉันยังคงมุ่งมั่นที่จะสนับสนุนรัฐบาลกัมพูชาและไทยในการรักษาพันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชน” เติร์กยืนยัน


จดหมายฉบับนี้สะท้อนถึงการมีส่วนร่วมทางการทูตอย่างต่อเนื่องของสหประชาชาติในการป้องกันไม่ให้สถานการณ์ทวีความรุนแรงมากขึ้น และเพื่อให้แน่ใจว่าหลักการด้านมนุษยธรรมได้รับการปฏิบัติทั้งสองฝั่งของชายแดน