เวียดนามยกเลิกนโยบาย “ลูกสองคน” หลังเผชิญวิกฤตอัตราการเกิดตกต่ำ

รัฐบาลเวียดนามประกาศยกเลิกนโยบายที่จำกัดให้ประชาชนแต่ละครอบครัวมีลูกได้ไม่เกิน 2 คน ซึ่งถูกบังคับใช้มาอย่างยาวนานกว่า 30 ปี หลังประเทศประสบปัญหาอัตราการเกิดลดต่ำลงอย่างต่อเนื่อง

สำนักข่าวเวียดนาม (VNA) รายงานว่ารัฐบาลเวียดนามเคยสั่งห้ามคู่สมรสมีลูกเกิน 2 คนมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2531 แต่ปัจจุบัน นโยบายนี้ถูกยกเลิกอย่างเป็นทางการแล้ว โดยให้การตัดสินใจเรื่องจำนวนลูกขึ้นอยู่กับคู่สมรสเอง

การเปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นหลังกระทรวงสาธารณสุขได้ออกมาเปิดเผยตัวเลขน่าตกใจในปีนี้ว่า อัตราการเจริญพันธุ์ของเวียดนามลดลงเหลือ 1.91 คนต่อสตรีหนึ่งคนในปีที่แล้ว นับเป็นตัวเลขที่ลดลงเรื่อยๆ เป็นปีที่ 3 ติดต่อกัน (ปี 2565 ลดเหลือ 2.01 คน และปี 2566 ลดเหลือ 1.96 คน)

ภาวะอัตราการเกิดต่ำนี้เห็นได้ชัดเจนที่สุดในเขตเมืองและภูมิภาคที่มีการพัฒนาทางเศรษฐกิจสูง เช่น กรุงฮานอย และนครโฮจิมินห์ ซึ่งค่าครองชีพที่สูงขึ้นเป็นปัจจัยสำคัญ

นางเหงียน ถิ เลียน เฮือง รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวในการประชุมเมื่อต้นปีนี้ว่า การรณรงค์ให้ประชาชนมีบุตรเพิ่มเป็นเรื่องท้าทายอย่างยิ่ง แม้จะมีการปรับเปลี่ยนนโยบายและออกมาตรการจูงใจต่างๆ แล้วก็ตาม โดยเธอย้ำว่าอัตราการเกิดที่ลดลงนี้จะส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของเวียดนามในระยะยาว รวมถึงปัญหาสังคมสูงวัยและการขาดแคลนแรงงาน

นอกเหนือจากปัญหาอัตราการเกิดต่ำ เวียดนามยังคงเผชิญกับความไม่สมดุลทางเพศอันเนื่องมาจากค่านิยมดั้งเดิมที่นิยมบุตรชาย โดยล่าสุด เมื่อวันอังคารที่ผ่านมา สื่อทางการรายงานว่ากระทรวงสาธารณสุขได้เสนอให้รัฐบาลเพิ่มค่าปรับสำหรับการเลือกเพศของทารกในครรภ์ขึ้น 3 เท่า เป็น 3,800 ดอลลาร์สหรัฐฯ (ราว 120,000 บาท) ซึ่งปัจจุบัน อัตราส่วนเพศของเด็กแรกเกิดในเวียดนามยังคงไม่สมดุลกัน โดยมีเด็กชาย 112 คนต่อเด็กหญิง 100 คน

อย่างไรก็ดี ชาวเวียดนามทั่วไป โดยเฉพาะที่เป็นคนรุ่นใหม่มองว่าการเปลี่ยนแปลงนโนบายนี้ไม่ส่งผลกระทบต่อพวกเขามากนักเนื่องจากบางคนไม่มีแผนที่จะมีลูกเพราะการเลี้ยงลูกสักคนมีค่าใช้จ่ายที่สูงมาก นอกจากนี้ การเลี้ยงลูกที่มากกว่าสองคนในสมัยนี้ก็ยากและมีค่าใช้จ่ายสูงมาก

สถานการณ์ของเวียดนามคล้ายคลึงกับจีน ประเทศเพื่อน ที่ยุติ "นโยบายลูกคนเดียว" ในปี 2559 และอนุญาตให้มีบุตรได้ 3 คนในปี 2564 แต่ก็ยังไม่สามารถหยุดยั้งภาวะประชากรลดลงได้เนื่องจากค่าครองชีพที่สูงลิ่ว