เครือข่ายภาคประชาสังคม 107 องค์กร ออกแถลงการณ์ คัดค้านการผ่อนปรนการนำเข้าเศษพลาสติก จากเดิมที่ควรจะสิ้นจุดตามใบอนุญาตที่หมดลงเมื่อกันยายนปีทีแล้ว กลายเป็นขยายให้นำเข้าเศษพลาสติกจากต่างประเทศได้อีกถึงสิ้นปี 2569 พร้อมทั้งแสดงจุดยืนว่าการควรหยุดการนำเข้าเศษพลาสติกจากต่างประเทศเด็ดขาด ภายในปี 2564

ปัญหาขยะพลาสติกในประเทศไทย ทวีคูณขึ้นหลังจากรัฐบาลจีนออกกฎหมายห้าม นำเข้าขยะจากต่างประเทศ เข้าประเทศจีน เมื่อปี 2560 ทำให้ผู้ประกอบการรีไซเคิลขยะพลาสติกของจีน ย้ายฐานการผลิตไปประเทศอื่น รวมถึงประเทศไทย

นายกสมาคมซาเล้ง และร้านรับซื้อของเก่า แถลงพร้อมอ้างอิงข้อมูลจากกรมศุลกากรชี้ให้เห็นว่า ตั้งแต่ปี 2555 ถึง 2559 มีเศษพลาสติกถูกนำเข้าประเทศไทย เฉลี่ย 5 หมื่น 5 พัน ตันต่อปี และเมื่อรีไซเคิลแล้ว ส่งออก รวมกับขยะที่มีในประเทศอยู่แล้ว เฉลี่ยะ 3 แสนตันต่อ แต่หลังจากปี 2560 ที่กฎหมายห้ามนำเศษพลาสติกเข้าประเทศของจีนบังคับใช้ กลายเป็นว่ามีเศษพลาสติก ทะลักเข้าไทยมากขึ้น ขณะที่การส่งออกลดลง และน้อยกว่าที่นำเข้าด้วยซ้ำ ทำให้มีตัวเลขเศษพลาสติกที่ตกค้างในไทยอีกกว่า 6 แสนตัน ที่ไม่ปรากฎว่าถูกเก็บหรือจัดการโดยวิธีใด

ข้อมูลนี้ไม่เพียงสะท้อนเศษพลาสติกที่ตกค้างในประเทศ แต่เห็นหนึ่งในเหตุผลที่เครือข่ายภาคประชาสังคมรวม 107 องค์กร ร่วมกันแถลงการณ์คัดค้านการผ่อนปรนการนำเข้าเศษพลาสติก ซึ่งเดิมคณะอนุกรรมการเพื่อบูรณาการจัดการขยะอิเลกทรอนิกส์และเศษพลาสติกที่นำเข้าจากต่างประเทศ อย่างเป็นระบบ เคยมีมติเมื่อ 15 สิงหาคม ปี2561 ให้ยกเลิกการนำเข้าเศษพลาสติกภายใน 2 ปี คือสิ้นสุดกันยายน2563 ต้องไม่มีการนำเข้าเศษพลาสติกอีกเด็ดขาด แต่ตอนนี้แนวทางดังกล่าวเปลี่ยนไป คือ นอกจากไม่ประกาศมาตรการยกเลิกนำเข้าเศษพลาสติกเด็ดขาด ตามมติอนุกรรมการฯชุดเดิมแล้ว ยังมีมติใหม่เมื่อ 25 มกราคม ปีนี้ กำหนดแผนควบคุมนำเข้าเศษพลาสติก ตั้งเป้าจะห้ามนำเข้าในอีก 5 ปีข้างหน้า คือ 1 มกราคม 2569 โดยระหว่างนี้ให้ลดสัดส่วนนำเข้าแต่ใช้เศษพลาสติกในประเทศแทน และปี ให้นำเข้าได้ไม่เกิน 2 แสน 5 หมื่นตัน

อย่างไรก็ตาม ผอ.มูลนิธิบูรณนิเวศกังวลว่ามาตรการนี้จะเพิ่มปริมาณเศษพลาสติกในประเทศ และระบุว่าแม้กรมโรงงานอุตสาหกรรมระบุว่าไม่ออกใบอนุญาตนำเข้าแล้ว แต่พบการนำของโรงงานในเขตปลอดอากร และเขตประกอบการเสรี หรือ Free zone ซึ่งอาจเป็นช่องว่างของกฎหมาย

ข้อเสนอของภาคประชาสังคม คือขอให้ฯยกเลิกมติผ่อนปรนให้นำเข้าเศษพลาสติก เป็นประกาศนโยบายห้ามนำเข้าเด็ดขาดภายในสิ้นปีนี้ ให้แก้ไขกฎหมายในเขตฟรีโซน ห้ามนำเข้าเศษพลาสติกจากต่างประเทศ แต่ใช้เศษพลาสติกในประเทศแทน และให้กรมการค้าต่างประเทศ ออกประกาศกระทรวงพาณิชย์ ห้ามนำเข้าเศษพลาสติก ให้กับกับห้ามนำเข้าขยะอิเล็กทรอนิกส์ ภายในปี 2565 เป็นต้น